निर्मलाकी आमा दुर्गाले भनिन्, ‘गरिब नै भए पनि हामीलाई केही चाहिएको छैन, न्याय देऊ

महेन्द्रनगर (कञ्चनपुर)- आमा दुर्गा जीवनको यस्तो मोडमा छिन्, जहाँ उनका आँखामा एकैपटक छोरीका सम्झना र छोरीकाे हत्यापछि विकसित अवस्थाले जन्माएका प्रश्नको आगो उनिएको छ। भनिन्, ‘ऊ त गई, उसलाई न्याय मिलोस्। मैले दुःखले हुर्काएकी छोरी हो, उसका कुरा सम्झिरहेकी छु।’

निर्मलाको सपना थियो शिक्षक बन्ने। आर्थिक अवस्थामा कमजोर निर्मला अध्ययनमा भने अब्बल थिइन्। स्कुलमा हुने अतिरिक्त क्रियाकलापमा पनि उनी दक्ष थिइन्। आफ्नो पढाइको क्षमता अनुसार उनलाई ‘विज्ञान संकाय’ पढ्ने रहर भए पनि पारिवारिक अवस्थाका कारण शिक्षक बन्ने सोच रहेको आमा दुर्गाले बताइन्।

‘एक महिना भयो, आँखामा निद छैन। आँतमा आगो मात्र बलेको छ। खाना खान पनि मन लाग्दैन,’ बलात्कारपछि हत्या गरिएकी कञ्चनपुर भीमदत्त नगरपालिका २ की १३ वर्षीया निर्मला पन्तकी आमा दुर्गा पन्तले कलेटी परेका ओठ चलाइन्, ‘मलाई अरु केही चाहिएको छैन, छोरीको हत्यारा जेल गएको देख्नुछ। न्याय चाहिएको छ।’

‘छोरीलाई विज्ञान पढाउन सक्ने आर्थिक अवस्था हाम्रो थिएन। छोरीले त्यही कुरा बुझेकीले शिक्षक बनेर राम्रो कुरा गर्ने बताउँदै आएकी थिइन्,’ उनले भनिन्, ‘तर, छोरीको बलात्कार अनि हत्या भयो। त्यो दिनदेखि घर नै अन्धकार लाग्न थालेको छ।’

छोरी निर्मलाले भनेको कुरा स्मरण गर्दै भनिन्, ‘पैसा नभए पनि राम्रै काम गरेर गुजारा गरुँला आमा चिन्ता किन लिनुहुन्छ भन्थी।’

दुर्गाका तीन वटा छोरी हुन्। निर्मला माइली। जेठी र कान्छीभन्दा निर्मला नै आमाकी सहारा बनेकी थिइन्। उनले सुनाइन्, ‘मैले एकचोटl भनेपछि दोस्रोपटक ती काम सम्झाउनुनै पर्ने थिएन, बुझ्झकी थिई।’ छोरीले घर सरसफाइ राख्नेदेखि भान्साका कामसम्म गर्ने गरेकी थिइन्।

‘मेरी त्यस्ती छोरीलाई किन मारियो?’ दुर्गाले प्रश्न गरिन्, ‘समाज राम्रै थियो तर, कताबाट दुस्मन लाग्यो देख्नै नपाएर धेरै चिन्तित भएकी छु। हामीलाई किन लाग्यो दुस्मन?’

उनले छोरीलाई चित्रकला मनपर्ने गरेको बताइन्। निर्मलाले भगवान्, मानिस, जनावर लगायतका चित्र बनाएर राख्ने गरकी थिइन्। निर्मलाले बनाएको भगवान् श्रीकृष्णको फोटो देखाउँदै आमा दुर्गाले सुनाइन्, ‘यस्ता चित्र धेरै बनाएकी छ। कति चित्र विद्यालयमा राखिएको छ भने कतिपय चित्र साथीहरुले लगेका छन्।’

निर्मला विद्यालयमा मात्र होइन, घरको कामकाजमा पनि अब्बल थिइन्। दुर्गाले भनिन्, ‘म घरमा नभएको बेला निर्मलाले नै घरको सबै काम गर्थिन्।’

निर्मलाका बाबु अर्को बिहे गरेर अर्कै घरमा बस्ने रहेछन्। दुर्गाले घरमै एउटै सानो किराना पसल राखेकी छिन्। पसलमा चटपटे लगायतका सामान बेच्ने गरेकी छिन्। त्यही पलकाे अाम्दानीले घर खर्च धान्न धौधौ हुने भएकाले उनी भारतको बनबासाबाट सामान बोक्ने गर्ने रहिछन्।

निर्मलाको घरबाट करिब डेढ किलोमिटर टाढा रहेको रोशनीको घरमा पुगेपछि रोशनीले ‘निर्मला दुई बजे नै यहाँबाट हिँडेकी’ भनिन्। दुर्गाले रोशनीसँग छोरी हराएको बारे कुराकानी गर्दै थिइन्। यत्तिकैमा उनीहरु छेउ रोशनीकी दिदी बबिता आइन्। ‘बबिताले झोक्किएर वचन लगाइन्, बविताको भनाई उद्धृत गर्दै उनले भनिन्, ‘तपाईको छोरी पोइल गएकी होली, हामीलाई थाहा छैन।’

बम परिवारको घरबाट फर्केपछि दुर्गाले ‘छोरीको सोधखोज गरिपाऊँ’ भन्दै प्रहरी प्रशासनलाई खबर गरिन्। ‘प्रहरीलाई छोरी खोजी दिन आग्रह गरेँ,’ उनले भनिन्, ‘तर, प्रहरीले आज हेरौं नफर्के भोलि खोजौंला भन्ने जवाफ दिए।’

भदौ १० गते पनि उनी साथीसँग बनबासामा सामान लिन गएकी थिइन्।

‘म बिहान खाना पकाएर छोरीलाई पसल हेर्न भनेर बनबासा गएकी थिएँ। छोरीलाई म नआउँदासम्म कतै नजानु भनेकी थिएँ,’ उनले त्यो दिन सम्झिन्, ‘हतार–हतारमा थोरै सामान ल्याई बजारमा पुर्‍याएर एक बजेतिर घर पुगेकी थिएँ तर, पसलमा न त निर्मला थिई, न जेठी छोरी। पसलमा कान्छी छोरी बसेकी देखेर दिदी कहाँ गइन् भनेर साेध्दा रोशनी बमको घर गएको जवाफ दिइन्।’

तीन बज्दा पनि छोरी घर नफर्केपछि दुर्गा खोजीमा निस्किन्। छिमेकी एक जनालाई लिएर उनी रोशनीको घर गइन्।

साउन ११ गते बिहान स्थानीयले रोशनीको घर र निर्मलाको घरको बीचमा पर्ने सडक छेउको उखुबारीमा शव फेला पारे। घटनास्थल निर्मलाको घरबाट झन्डै एक किलोमिटर दुरीमा छ। घटनास्थल र सडकको बीचमा ठूलो नाली रहेकाले निर्मलाका आफन्तले हत्या अरु ठाउँमा गरिएको र त्यहाँ ल्याएर फालिएको आशंका गरिरहेका छन्। दोस्रो दिन बिहान उनको शवमा हिलो नदेखिनुले निर्मलालाई कोठाभित्रै बलात्कारपछि हत्या गरी योजनाबद्ध ढंगले उखुबारीमा फालेको आशंका गरिएको हो।

निर्मला मृत अवस्थामा फेला परेपछि भीमदत्त नगरपालिकाका नगर प्रमुख सुरेन्द्र विष्टले ‘सर्पले ढसेर मरेको’ भन्ने प्रतिक्रिया दिएका थिए। नगर प्रमुख विष्टको यस्तो प्रतिक्रियापछि महेन्द्रनगर बजारमा नियमित जस्तो आन्दोलनका कार्यक्रम भइरहेका थिए।

आन्दोलन झन् चर्को बन्दै गएपछि प्रहरीकै केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युुरो (सिआइबी) र कञ्चनपुर प्रहरीले मानसिक सन्तुलन गुमाएका अभियुक्त दिलिपसिंह विष्टलाई अभियुक्तका रुपमा सार्वजनिक गरेका थिए। आफन्तहरुले रोशनीमाथि छानबिन गर्न माग गर्दै दबाब दिए पनि प्रहरीले भने मानसिक सन्तुलन गुमाएका विष्टलाई पत्रकार सम्मेलन गरेर सार्वजनिक गरेपछि आन्दोलन झन् चर्कियो।

‘कसैले पनि निर्मलाको हत्याको अनुसन्धान राम्ररी भइरहेको भन्नेमा विश्वास गरेनन्, हामीलाई पनि त्यस्तै लागिरह्यो,’ दुर्गाले अर्को प्रश्न उठाइन्, ‘यति धेरै मान्छेले विश्वास नगर्दा पनि प्रहरीले किन चित्तबुझ्दो काम गरेन?’

बालिकाको हत्या भएको झन्डै एक महिना (२६ दिनपछि) विष्टले निर्मलाको हत्या गरेको स्वीकार गरिसकेको दाबी पत्याउन सक्ने आधार प्रस्तुत गर्न नसक्दा समाज र प्रहरीबीचको द्वन्द्व बढ्दै जाँदा एक जनाले ज्यान गुमाउनुपरेको थियो।

गृह मन्त्रालयले बिहीबार विशेष अनुसन्धान टोली पठाउने भनेर पाँच सदस्यीय समिति बनाएको थियो। शुक्रबार टोली कञ्चनपुर पुगे पनि बिहान नेकपाका नेता भीम रावलको अभिव्यक्तिले शान्त माहोल एकाएक ततायो। जसका कारण कञ्चनपुर भीमदत्त नगरपालिका–१८ का सनी खुनाले ज्यान गुमाउनुपरेको थियो।

गृह मन्त्रालयले हरिप्रसाद मैनालीको नेतृत्वमा बनाएकाे पाँच सदस्यीय अनुसन्धान टोली महेन्द्रनगर आइपुगेको छ। आइतबार मात्रै टोलीले निर्मला पन्तका बुबा यज्ञराज, आमा दुर्गा पन्त र छिमेकीसँग घरमै बसेर सोधपुछ गरेको थियो।

‘टोलीले वास्तविक दोषी पत्ता लगाउन सहयोग गरोस्,’ निर्मलाकी आमा दुर्गाले भनिन्, ‘गरिब नै भए पनि हामीलाई केही चाहिएको छैन, न्याय देऊ।’